De naamgeving werd in de 19e eeuw noodzakelijk toen men het telen van aardappelen meer intensief ging beoefenen en het van belang werd, dat men akkers mondeling kon aanduiden. Oorspronkelijk was er alleen sprake van de noordelijke, oostelijke, zuidelijke duinen. Men noemden die drie Zandvoortse duinen.
Een verklaring: Aan de Noord Boulevard heeft men het ‘Zijpedel’, die genoemd is naar het daar in de nabijheid, op 22 september 1742 gestrande compagnieschip ‘Oude Zijpe’. Aan het begin van Bloemendaal ligt het veld ‘De Lakens’, dat zijn naam ontleende aan een gestrand schip geladen met manufacturen. Nadat het schip wrak was geslagen, heeft men de aangespoelde lading (lakens) daar in het duin geborgen. In de Kennemer duinen gemeente Bloemendaal zijn nog drie namen door Zandvoortse strandjutters gegeven, o.a. ‘de Butterkop’, ’de Lattendel’, de Peperedel’. Meer noorderlijker, achter de zeereep, krijgt men eerst ‘het Langerak’, daarna ‘het Houtglop’ en vervolgens ’Abrahams-schoot’. Het Houtglop ligt in de buurt van strandpaal 59. De naam houdt de herinnering levendig aan de tijd, toen de zeereep daar nog laag was en veel openingen vertoonde, waardoor het zeewater bij hoge vloeden vrijelijk het duin kon binnendringen. Het moet zelfs zijn voorgekomen, dat bij de zevende paal om de noord na de stormvloed het aangespoelde strandhout achter de zeeduinen dreef. En daarom gaf men die plaats de naam Houtglop.
In de wintermaanden sloegen helmplanters een grote tent op, in verband met de vele stormen op een beschutte plaats. De duinvallei ontleent daaraan de naam van Abrahams-schoot. Meer naar het noorden bevindt zich een groot veld, ‘de Noorman’. Deze naam herinnert aan een Noors schip, dat daar twee eeuwen geleden is gestrand. Het wrak kan bij laag water nog worden waargenomen. Een weinig oostelijker ligt ‘het Huttenvlak’. Vroeger werden daar de aardappelen verbouwd. De spitters bleven de gehele week in duin en woonden in hutten van plaggen en helm, de huidige duinnaam.
Een laagte in het duin noemt men ‘del’ en een laagte tussen twee duinreeksen ‘vlaaie, een verbastering van vallei. Naar het zuiden begon de eerste ‘vlaaie’ achter de Hogeweg en die liep door tot aan ‘het Worstenvlak’. Daarna komt men in ‘het Flessenveld’ en dan, achter de zeereep langs, ‘het Kalverenvlak’, aan ‘het Nieuwe en Oude Tonnengat’. Daarop volgden ‘het Kruisdal’, ‘het Doodshoofd’, ‘de Krentenbol’, ‘het Dorenvlak’en de ‘Oude Haasvelderweg’. Dan is men aan de grens van het grondgebied van de gemeente Zandvoort.
Onderweg zijn ook enige waterkuilen. Eén daarvan is de ‘Franse kuil’. De naam dankt men aan Franse zeelieden die hier schipbreuk leden en in het duin verdwaalden. Op zoek naar zoetwater groeven zij een kuil en deze is door helmspitters in stand gehouden. Voor het Flessenveld leidde ‘het pad naar Lucas’ over de zeereep. De naam houdt verband met een stranding. Nu was echter niet het schip--- de gestrande Brik Maria op 31 december 1877—de aanleiding, maar de kapitein die op een bekende Zandvoorter geleek.
Het meest bekende veld in de zuidelijke duinen is ‘het Paradijs’. Voor de aanleg de kanalen van het waterleidingsbedrijf was het Paradijs of het Paradijsveld een weiland en daar stond een boerderij.l Door het ontrekken van water droogden de duinen uit en werd het grasland totaal ongeschikt voor veeteelt. De boerderij werd afgebroken en er kwam een jachtopzienerswoning, maar ook deze is weer afgebroken, alleen het uitgestrekte veld herinnert de bezoeker nog aan het Paradijs.
Het Paradijsveld wordt aan de oostzijde begrenst door ‘het Stenenveld’. Aan ene zijde daaraan ligt ‘het Levervlak’ met ‘de Levervlakduin’ en ‘de Scheveduin’ en aan de oostzijde is ‘de Schor’. Door de Schor komt men aan het Barnaartkanaal en daarna aan de voormalige renbaan. (Nu onder water gezet) Ten zuiden hiervan ‘de Vinkenbaan’ en nog zuidelijker ‘de Kromboomsveld’ waar vroeger ook een boerderij stond. In het veld is een steen geplaatst ter herinnering aan het feit, dat daar op 13 april 1945 een geallieerde bommenwerper is neergestort, waarbij zes vliegers omkwamen.
Verder krijgt men als grootste velden: ‘het Pannenland’, ‘Vogelenveld’, ‘Zeventig Bunders’, ‘Hazenleger’, ‘Zwarteveld’, en ‘Stekkenveld’. Zuiderlijker komt nog ‘het Haasveld’ en aan de noordoostpunt daarvan liggen de ‘Wouwen’ en ‘Meeuwenbergen’. Nabij ‘het Paardenkerkhof’ bevindt zich ‘het Hoekgat’. Op dit zuidelijke punt komen de grenzen van Zandvoort, Bloemendaal, Hillegom en Noordwijkerhout bijelkaar. De botten van grote dieren, zoals paarden, werden wel gebruikt als grensafbakening vandaar de namen Paardenkerkhof of Paardenkoppenvlak.
Door de oostelijke duinen loop het z.g. ‘Vispad’, de gebruikelijke weg naar Overveen en Haarlem. Dit pad begon halverwege in de Haltestraat, en de mensen liepen barrevoets, duin door, via ‘de Kooitjesblenk’ en ‘de Akemanswater’naar Kraantjelek en Haarlem. Het oorspronkelijke pad liep gedeeltelijk aan de noordzijde van de spoorbaan en tegenwoordig volgt het de spoorbaan aan de zuidzijde. Akemanswater is een diepe del en is gelegen aan de oostzijde van Kooitjesblenk. De naam moet zijn ontleent aan een inwoner van Overveen die Akeman geheten en die op een donkere winteravond van het pad afdwaalde en in het water van de del verdronk.
Tot slot in het noorderlijke duin: ‘het Hondenvlak’, ’het Oude Huisje’, ’de Caesar’, ’het Wurmenveld’, ’het Abelenvlak’, ’het Stalenvlak’,’het Oude en Nieuwe Exerceerveld’,’de Bokkendoorns’. In het oostelijke duin: ‘de Ezelenkelder’,’de Appelenberg’, ’de Tonnenberg’, en het ‘Zandvoortervlakje’.
p.s. Sinds 18 oktober 1949 heeft Zandvoort een officiële gemeente vlag. De gemeenteraad van Zandvoort besloot daartoe in de vergadering van 18 oktober van dat jaar. De vlag bestaat uit twee banen: een goud-gele baan aan de bovenzijde en een azuurblauwe baan aan de onderzijde.
Samenstelling: P.van der Mije KCzn.
Kijk ook eens bij De stranding van de Gaffelschoener “ SCHOUWEN II ”, Klik HIER
Kijk ook eens bij De stranding van de “ ALBA ”, Klik HIER
Kijk ook eens bij de schipbreuk van de “OUDE ZIJPE”, Klik HIER
Dit artikel is verschenen in het Zandvoorts Nieuwsblad december 1963 door journalist Jan Steen gedicteert
Info over het copyright Klik hier
Een verklaring: Aan de Noord Boulevard heeft men het ‘Zijpedel’, die genoemd is naar het daar in de nabijheid, op 22 september 1742 gestrande compagnieschip ‘Oude Zijpe’. Aan het begin van Bloemendaal ligt het veld ‘De Lakens’, dat zijn naam ontleende aan een gestrand schip geladen met manufacturen. Nadat het schip wrak was geslagen, heeft men de aangespoelde lading (lakens) daar in het duin geborgen. In de Kennemer duinen gemeente Bloemendaal zijn nog drie namen door Zandvoortse strandjutters gegeven, o.a. ‘de Butterkop’, ’de Lattendel’, de Peperedel’. Meer noorderlijker, achter de zeereep, krijgt men eerst ‘het Langerak’, daarna ‘het Houtglop’ en vervolgens ’Abrahams-schoot’. Het Houtglop ligt in de buurt van strandpaal 59. De naam houdt de herinnering levendig aan de tijd, toen de zeereep daar nog laag was en veel openingen vertoonde, waardoor het zeewater bij hoge vloeden vrijelijk het duin kon binnendringen. Het moet zelfs zijn voorgekomen, dat bij de zevende paal om de noord na de stormvloed het aangespoelde strandhout achter de zeeduinen dreef. En daarom gaf men die plaats de naam Houtglop.
Het meest bekende veld in de zuidelijke duinen is ‘het Paradijs’. Voor de aanleg de kanalen van het waterleidingsbedrijf was het Paradijs of het Paradijsveld een weiland en daar stond een boerderij.l Door het ontrekken van water droogden de duinen uit en werd het grasland totaal ongeschikt voor veeteelt. De boerderij werd afgebroken en er kwam een jachtopzienerswoning, maar ook deze is weer afgebroken, alleen het uitgestrekte veld herinnert de bezoeker nog aan het Paradijs.
Het Paradijsveld wordt aan de oostzijde begrenst door ‘het Stenenveld’. Aan ene zijde daaraan ligt ‘het Levervlak’ met ‘de Levervlakduin’ en ‘de Scheveduin’ en aan de oostzijde is ‘de Schor’. Door de Schor komt men aan het Barnaartkanaal en daarna aan de voormalige renbaan. (Nu onder water gezet) Ten zuiden hiervan ‘de Vinkenbaan’ en nog zuidelijker ‘de Kromboomsveld’ waar vroeger ook een boerderij stond. In het veld is een steen geplaatst ter herinnering aan het feit, dat daar op 13 april 1945 een geallieerde bommenwerper is neergestort, waarbij zes vliegers omkwamen.
p.s. Sinds 18 oktober 1949 heeft Zandvoort een officiële gemeente vlag. De gemeenteraad van Zandvoort besloot daartoe in de vergadering van 18 oktober van dat jaar. De vlag bestaat uit twee banen: een goud-gele baan aan de bovenzijde en een azuurblauwe baan aan de onderzijde.
